knidos antik kenti

Knidos Antik Kenti

Knidos’u görmeden Datça’yı gördüm deme.

knidos-topraklari-31

Not: Bu sayfada verilen bilgiler yeni yapılan kazı ve restorasyon çalışmalarını da içeren bilgilerde devamlı olarak güncellenmektedir.

Knidos antik çağın en önemli ticaret , sanat ve kültür kenti. Demokrasinin ilk örneklerinin yaşandığı , çağının modern kenti olan Knidos, Ege Denizi ile Akdeniz’in buluştuğu bir konumda yer alır.

Karia sınırları içinde bulunan Datça yarımadası Ege adalarından gelen Dor’ların hakimiyetine girer. Dorlar Datça Merkeze 2 km uzaklıktaki Dalacak Burnundaki Burgaz mevkiinde Knidos kentini kurarlar. Knidos M.Ö 4 . yy ortalarında 35 km uzaklıktaki , bugünkü kalıntıların bulunduğu Tekir burnuna taşınılır. Bu taşınmada deniz ticaretindeki gelişmeler etkili olmuştur. Sayfamda bu taşınmadan sonraki Knidos kentini anlatıyorum . ( Büyük Menderes vadisi , Dalaman çayı ,Ege denizi ve Batıda Babadağ , Bozdağ ve Honaz Dağı içinde kalan bölge Karia toprakları olarak geçer. )

Bugün de Akdeniz’den Karadeniz’e giden gemilerin çoğu Knidos sularından geçmektedir. O günün şartlarını düşünürseniz , yelkenle hareket eden gemiler için Knidos dinlenmek , erzak temin etmek veya ticaret malı almak için gerekli bir limandı. Korunaklı doğal limanlarından dolayı da kötü havalarda da sığınılacak bir liman.

Knidos Antik Kentinin Yağmalanması

1858 yıllarında İngiliz Charles Newton devrin padişahından yetki alarak önce Komşu Bodrum’da kazılar yapmış ardından Knidos’a gelip kısa zamanda her tarafı kazarak bulduğu bir çok eseri savaş gemilerine yükleyerek Londra British Museum’a götürmüştür. Knidos’u kazıp bulduklarını İngiltere’ye götürme işi bir yılda tamamlanmıştır. Bu hizmetlerinden dolayı kendisine sör ünvanı verilmiştir. Knidos kazılarıyla ilgili kitabı “A history of Discoveries at Halicarnassus ,Cnidus and Branchidae ” isimli kitabı Google book’ta bulabilirsiniz.Tabii doğal olarak hızla bir şeyler bulup götürme çabasıyla yapılan kazılar Knidos antik kentine oldukça zarar vermiştir. Bence define avcılarının yaptığından da farklı değildir.

Daha sonra Amerikalı Prof. Iris Love 1967 yılından 1977 yılına kadar burada kazı çalışması yapmıştır, Knidos’u gezerken göreceğiniz birçok çukur Iris Love’a aittir. Iris Love Afrodit heykelini bulma derdine düşmüştür.  Knidos bu kazılardan büyük bir zarar görmüştür. Bazı eserlerin bu dönemde çeşitli yollardan kaçırıldığı bilinmektedir. Öyle ki kazı alanından çıkan toprağı askeri limana dökecek kadar duyarsız bir kazı yapılmış.

Şikayetler üzerine Iris Love ‘un kazı çalışmasına son verilerek Selçuk Ünivesitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji bölümü öğretim üyesi Ramazan Özgan Knidos kazılarına başlamıştır .Yanında eşi Chiristine Özgan da var ( uzmanlık alanı antik çağ tarihi, coğrafyası, heykeli..). Knidos’ta 1988 – 2006 yılları arasında kazı yapan Ramazan Özgan ve ekibinin kazı yapma ruhsatı Kültür ve Turizm Bakanlığınca iptal edilip., müfettişlerin incelemesi doğrultusunda olay mahkemeye intikal etmiştir. Kazıları 2013 yılından itibaren Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fak. Arkeoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Prof.Dr. Ertekin M. Doksaltı yönetmekte.

knidos yol haritası

Knidos’a Ulaşım

Knidos Datça Merkezine 38 km uzaklıkta olup kendi arabalarınızla veya Palamutbükü minübüsleri ile gidip dönebilirsiniz, Datça Detay sayfalarında minübüs saatleri bulunmakta. Marmaris’ten gelişte Datça’ya 2 km kala Reşadiye mahallesine geldiğinizde, Resadiye Kazım Yımaz ilkögretim okulunu geçer geçmez bir kavşağa gelirsiniz, buradaki levhalar size Knidos yönünü gösterecektir, karşınıza çıkan fırının yanından. sağa saparsanız Karaköy, mesudiye , Palamutbükü ve Knidos istikametine giden yola girersiniz. Bir km kadar gidince yol ikiye ayrılır sağ tarafa giderseniz feribotun kalktığı Karaköy’e (körmen) gidersiniz. Bu kavşaklarda gerekli tabelalar bulunuyor. Biz sola gidiyoruz.. Bir müddet gidince yol ikiye ayrılır, sol taraf Mesudiye tarafına gider, Biz yol ayrımından sağa sapıyoruz , rampa bir yolu geçiyoruz, yol üstünde yolumuza ilk çıkan yerleşim Sındı Zeytincik mahallesi, daha sonra Yaka , Çeşmeköy arazileri, ardından Yazıköy’ ü geçiyorsunuz .Yazıköy’ü geçerken Akdeniz mimarisindeki taş evlerden ve daracık sokaklardan geçiyorsunuz . Yazı köyden 7-8 km kadar sonra Knidos geliyor.

knidos yolu

Knidos deyince akla gelenler

Knidos antik çağın en önemli bilim, sanat merkezi kentlerdendi . Knidos’ lu Eudoksos Matematik , astronomi fizik alaninda çalışmalar yapıyordu. Devrin en ünlü Gözlemevi Knidos’taydı , Eudoksos buradan yıldızları inceliyordu .( Datça yarımadasının parlak , nemsiz göğünün etkisi vardır sanırım.) George F.Bean’in “Karia “kitabında bahsettigi gibi”Güneş çapını dünyadan üç , aydan dokuz kat daha büyük olduğunu öne sürmüştü”

Dünyanın 7 Harikasından biri olan İskenderiye Feneri’nin mimari Sostratos da Knidos’luydu. Knidos’ta da eserleri vardır , doğru bir kazı yapılıp Knidos gün ışığına çıktığında bunlar daha belli olacaktır sanırım. Yaşadığı dönemin (M.Ö 4.yy) en ünlü heykeltraslarından olan Praksiteles Atinalı olmasına karşın uzun yıllar Knidos’ta yaşamış, Knidos’un verdiği ilhamla birçok ölümsüz esere imza atmıştır. Eserlerinin çoğu günümüze gelmemiş olsa da onlar hakkındaki bilgileri aslına uygun yapılmış kopyalarından alıyoruz. Bunların içinde en ünlüsü olan , “Knidos Afroditi “günümüzde bile adı sıkça geçmekte , sanat kavramı olarak söz edilmektedir.

Knidos Aphrodite heykelinin kısaca öyküsü şöyledir ; Altı Dor şehrinden Kos, Praksiteles’ten Aphrodite heykeli ister. Praksiteles birisi çıplak , diğerinin üzerinde kıvrımlı kumaş bulunan iki heykel yapar. Kos giyinik olanı seçer, çıplak olan Knidos’a kalır. Heykeltraşlıkta İlk kez böylesine cesurca bir kadın vücudu işlenmiştir . Heykeli görmek için bir çok yerden insanlar Knidos’a gelirler, buradan geçen gemiler Knidos ‘a uğramadan geçmezler. Mermer, insan vücudunun dokusunu en yakın veren bir yontu malzemesidir, bu çalışmaya uygun en güzel mermeri kullanan Praksiteles anlaşıldığı kadarıyla taşa bir ruh kazandırmış.

Yine Knidos’un en ünlülerinden biri “Knidos şarabı”Hazmı kolaylaştırıcı bir özelliği olduğu belirtiliyor. Doğu Akdeniz’den , Karadeniz’e , Atina’ya kadar Knidos şarabı gitmiş. Numan Tuna Hocamızın dediğine göre burada şarabın kalitesinden çok Pazarlama becerisi daha etkili olmuş. Bunları bu saydığım bölgelerde bulunan amforalardan anlıyoruz. Anforalarda Knidos’un mühürü ve Tüccarın adı yazıyormuş Değişik biçimlerde çok çesitli Kidos amforaları bulunmuştur.

Knidos Nekropolis

knidos mezarlar

knidos-nekropol-2

Nekropol antik çağdaki mezarlıklardır , ölüler şehri anlamına gelir. Knidos Nekropolü günümüze gelen antik çağın en büyük nekropollerindendir . Knidos’a 4- 5 km kala başlar , kent girişine kadar uzar. Yol kenarında ve karşı tepelerde Knidos’a gelirken görülür.

Sayfalar: 1 2 3 4 5 6 7

14 yorum

  1. Muzaffer Bey Selamlar,
    Bugun (21.04.2019) Haber Turk gazetesinde yer alan Muhsin Kızılkaya nın Knitos la ilgili yazısını okurken ilgimi cekti ve daha fazla bilgi edinmek icin internette arastırma yapmaya basladım ve sizin sitenize ulastım. Knidos la ilgili yazılarınızdan bir kacını okudum; resmi bilgilendirmeler dahil en aydınlatıcı yazı ve görsellerin sizin sitenizde bulduğumu ozellikle belirtmek isterim. Calısmalarınız ve bilgilendirmenizle ilgili olarak size tesekkur ve takdirlerimi sunarım. Gayretlerinizin devamını ve basarılar dilerim. Saygılarımla,
    İbrahim Atış

    1. Teşekkürler ibrahim bey, Knidos benim sevdamdır, uzun yıllar yerinde yaptığım araştırmalar sonucu bu sayfalar oluştu. Eksik kalan bilgilerimizi Knidos Kazıları Başkanı Prof. Dr. Ertekin M. Doksanaltı hocamız sayesinde tamamlıyoruz, kendilerine çok teşekkürler.Yorumunuz için ayrıca teşekkür ederim. Selamlar..

  2. Knidosu gezdim. Rehber olmadığı için sadece yazıları okudum. Mesela ayak izi gördüm. Neden ayak izi diye düşündüm. Bir açıklama yoktu.Eski medeniyetler gerçekten o zaman ki ! Şartlarda büyük emek var.

    1. Bu ülke böyle az da olsa tarihine sahip çıkan seven insanlar için sınırsız maddi ve manavi destek vermesi gerekiyor.Allah razı olsun size minnettarız.

  3. Turist rehberliği yl. öğrencisiyim arkeloji ödevim için knidosu araştırıyordum iyiki böyle güzel bir çalışma yapmışsınız emeklerinize sağlık önce antik kente sonra gerek fotoğraflarınız olsun gerek açıklayıcı bilgileriniz olsun hayran kaldım. Küçük bir sorum olacak yanıtlarsanız çok sevinirim. Knidosa girdiğimiz andan itibaren hangi sıra ile kalıntıları gezebiliriz yada bir rehber turunu planlarken nasıl bir rota çizmeli sizce? Teşekkür ederim.

    1. aslında Knidos sayfamda bu sıra belli oluyor Knidos ile ilgili birkaç sayfa var. Dionisos tapınağı alanından giriş yapılıyor Liman yolundan yukarı teraslara oradan patika yol beyaz taşlarla belirtiliyor tiyatro ya doğru gidiyorsunzuz. sayfalardan rotayı kendinizce belirleyebilirsiniz.

  4. Hocam çok güzel aydınlatıcı Erzincan Üniversitesi tarih bölümü öğrencisiyim makaleden faydalanarak bir sunum gerçekleştirmek istiyorum mahsuru var mı teşekkürler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir