2009 yılında çektiğim fotoğraflarda buluntular tertemiz görülüyor, caddeler temizlenmiş. Burgaz İlk Knidos kazılarında 1,5 m kadar toprak altına inilerek M.Ö 4. yy önccsine ait birbirini dik kesen yapılardan oluşan bir yerleşim düzeni ortaya çıkarılmış. Ele geçen bulgulara bakarak Burgaz’da M.Ö 4. yy ortalarında klasik çağ yerleşmesinin terk edildiği anlaşılıyor. Hellenistik dönemde yapılarda değişikliklere gidildiği, klasik döneme ait birçok yapının bundan etkilendiği görülüyor.
Fotoğrafta Metal İşliği Görülüyor.
Prof.Dr. Numan Tuna ile 2009 yılında yaptığımız Burgaz Ören Yeri gezisi bana çok şey öğretti. O yıldan sonra da kazılar her yaz devam etti ve birçok yeni buluntu ortaya çıkarıldı. Numan Tuna’nın gezi esnasında verdiği bilgiye göre ” Burası küçük bir yarımada, güneyde bir liman var ; klasik dönemin geç döneminde yapılmış. Spartalılar deniz üssü olarak yapmışlar. Kuzey doğudaki liman daha eski ve dolayısıyla iki liman arasında bir yerleşim var. Etrafı surlarla çevrili 40 hektarlık bir yerleşim. 40 hektar da yaklaşık 7 bin kişiye tekabül ediyor. Yani 7 bin kişinin oturabileceği bir yer. Buradaki surlar daha geç bir dönemde M.Ö 4.yy başına doğru Sparta’nın yardımıyla yapılıyor. Peleponnes savaşları sırasında burası büyüyor, iki defa yapılanma geçiriyor. Buradaki yerleşim dokusu mülkiyet çizgileri değişmeden sokak dokusu devamlı yükseltilmiş . M.Ö 4. yylın başı ve ortalarına kadar taş döşeme, daha öncesinde ise sıkıştırılmış toprakla yükseltilmiş sokak zeminleri var. Burada konut dokusu içinde kamusal alanlar var. Kamusal alanlarda Hellenistik dönemde olduğu gibi agoralar, anıtsal tapınaklar falan yok. Kesme taştan kamusal yapılar, birbirini dik kesen biraz diagonal açılı bir kent dokusu görülüyor. ”
” Küçük avlulu evler,10×15 m ölçülerinde, duvarlarla çevrili girişte bir avlu var. Avluya açılan odalar var, kuyusu var. Yiyecek hazırlama ve bir çok iş avluda yapılıyor. Evlerin su basmanı taş, üstü kerpiç, çatı kremitle kaplı, kimilerinde pişmiş topraktan bezemeler bulundu. Caddelerin kavşak kısımları genişletilmiş ki bunlar günümüz kentsel planlarında uygulanan şeyler. Kıyı boyunca büyük bir liman var, Hellenistik dönemde bu limanın yapımı için buradan da taşlar sökülmüş , bir tahribat olmuş. Kazı alanı 40 hektar. ” ( Numan Tuna’nın açıklamaları )
Kamusal yapıların olduğu alanda ortak kullanılan ve yapı adasının ortasına denk gelecek şekilde boş bir meydan var. M.Ö 5.yy arasindaki yapılanma sürecinde yapılar iptal edilerek ortak kullanıma açık, içinde iki tane kuyusu olan bir meydana dönüştürülüyor. Numan Tuna insanların o dönemlerde iyi organize olduğunu söyleyerek ” Bin yıl önce sistem kurulmuş, 40 bin kişi yaşatılıyor ama Arap akınlarından sonra sistem çöküyor ve bir daha toparlanamıyorlar, nüfus 5 bin kişiye düşüyor. Bütün bunları kazdığımız kadar bilebiliriz ama artık Burgaz netleşti. ” dedi.
Burgaz ören yerinde kazıların yapıldığı alanlarda buna benzer çukurlar görülüyor, bunlar katmanlarda ne olduğunu görmek için açılan çukurlar.
Su kuyusuna benzeyen bu örülerek yapılmış çukurlar metal işliklerine ait, bronz dökümünde kullanılıyor.
Değerli dostumuz Muzaffer bey, bu konuda çok şeyler , çok noktalar aramızda bahis konusu olduğu için burada yeni bir şey söylemek istemiyorum. Başta Ramazan Özgan ve Christine Özgan hocalarımız ve bir alay yabancı ilim adamı bu eski Knidos söylemine bilimsel tezlerle karşı geldiler. Zamanında yaşıyan bir düzine antik yazar da dilleri mühürlenmiş gibi suskun (bu kadar önemli bir taşınma için !) . Bir örnek verelim: Mylasa’da hüküm süren Pers İmparatorununun (başkenti:Susa) görünüşte Caria Satrapı aslında fiilen Karya Kralı Mausolos’un ticaret yollarını kontrol için başkentini Halikarnassos (Bodrum-Petronion)’a taşıması ne kadar iyi bilinen ve yazılan bir nakil !!! Bizim Burgaz taşınması ise eski deyimle lâl ü epkem !!! Daha fazla bir şey eklemek istemiyorum. Saygılarımla…Esin Turnalı.