Yağın içindeki suyu ayıran separatörden bir müddet sonra sarı rengiyle yağ akmaya başlıyor. Mengene geldiğimde dökme havuzuna dökülen zeytin bir müddet sonra separatörden yağ olarak akmış oldu.
Bu fotoğraf değirmen taşlarında hamur haline gelen zeytinin hamur havuzuna geldikten sonraki hali, buradan kovalarla alınıp kıl çuvallara doldurulacak. Bu fotoğrafı çekmemin nedeni kenarlarda biriken yağı göstermek için. Bu yağ ezilen zeytinden hiçbir işleme tabi tutulmadan çıkan yağ. Sızma yağ dedikleri bu aslında ama mengende bu yağa dokunulmadan hamurla birlikte çuvallara konuluyor, nedeni olarak zeytin sahibine haksızlık etmemek olduğunu söylediler.
Çıkarken sıkılan çuvallardaki pirina boşaltılmış, tekrar sıkımda kullanılmak üzere içeriye taşınıyordu. Mengen yöneticisi Fahrettin Sönmez’le konuşmamızda yörede burada çalışacak eleman bulamadıklarını belirtti. Gelenler en fazla üç gün dayanmışlar, tabii kolay bir iş değil bir de çalışma süresinin uzunluğu düşünülürse. Bu yakınmaları şimdiye dek bir çok yerde duydum, çalıştıracak eleman bulamıyoruz diye. Mengen zeytini sıkılan kişiden yüzde 15 gibi bir pay alıyor, bu payın yarısı işçilere yarısı mengen sahibine kalıyor. Mengende çalışan 7 kişinin olduğu düşünülürse kişi başına yüz litrede bir litre yağ düşüyor..
Mengenden dışarıya çıktığımda mengene ait traktör sıkılacak zeytinleri zeytin sahiplerinden almak için hareket etmek üzereydi. Fahrettin arkadaşın belirttiğine göre bu yıl zeytin rekoltesi yüksekmiş ama zeytinin yağ oranı geçen yıla göre yarı yarıya azmış. Bunun nedeni olarak yağmurların geç gelmesini söylediler.
Sındı – Zeytincik Mengeni Ali İlbey ve Muzaffer Pilavcı tarafından 1958 yılında yaptırılmış, ustalar Hamdioğlu Mehmet Bilgin ve oğlu Fehim Bilgin. 1970 li yılların sonlarına kadar çalışmış.
Mengende motor gücü kullanılmadan faaliyetine son vermiş, kapıdan girince presi sıkıştırmakta kullanılan ahşap bodurgaç ile karşılaştık.
Biraz ileride ocak ve zeytini hamur haline getiren değirmen taşı var, değirmen taşının tek taşlı olması insan gücüyle çalıştırıldığını gösteriyor, motorlarla birlikte çift değirmen taşları kullanıldı.