Eski Datça mengeninde preste sıkılan çuvallardan akan karasuyla karışık yağ üstte görülen geniş çukura geliyor. Seviye yükseldikçe üste çıkan zeytinyağı yukarıdaki delikten diğer bölüme geçiyor. Sol altta görülen boru karasuyun dışarı çıkması için. Burada yağı toplamakta kullanılan maşraba hala duruyordu.
Mesudiye Avlana’da birbirine yakın mesafede iki tane eski yağhane var, aygıtlar hala bırakıldığı gibi durmakta. Mengende sıcak suyun ve yağların konduğu variller duruyordu. Fotoğraftaki yağhaneyi Adem Kaya çalıştırmış.
Daha yukarıdaki Mengende de o zamandan kalma aygıtlar, ocaktaki kömürleşmiş odunlar öylece duruyordu. Bu mengenlerde preste sıkım yapılırken belirli aşamalarda çuvallara sıcak su dökülüyor, her mengende bir ocak oluyor. Bu yağhane Sebahattin Kaya’ya aitmiş.
Knidia Çiftliğinde zaman zaman kullanılan mengendeki pres ve kıl çuvallar görülüyor. Çuvalların arasına çelik levhalar konularak daha iyi sıkım sağlanıyordu.
Motor gücüyle çalışan çift değirmen taşları kullanılmadan önce, insan veya hayvan gücüyle çalışan tek değirmen taşı kullanılıyordu.
Mesudiye Avlana’da fotoğrafını çektiğim çok eskilere dayanan yağhaneye ait değirmen taşı, dairesel bir biçimde hayvanlar tarafından döndürülüyordu.