Zeytin meyvası sıkılarak elde edilen zeytinyağı hiç bir kimyasal işleme tutulmadan doğrudan yenebilen bir besin. Binlerce yıldan beri üretimi bu sıkma işlemine dayanıyor. Zeytinyağı çok basit yöntemlerle de elde edilebilen bir yağ, binlerce yıl bu yöntemler kullanılmış. Bulgur kırma değirmeni gibi taşlar elle çevrilerek zeytin hamur haline getirilip, kıl çuvallarda sıkılarak yağı elde ediliyor. Daha sonraları zeytini kırıp, ezen değirmen taşlarını hayvanlar yardımıyla döndürmüşler, Mesudiye köyünde bu şekilde çalışan bir mengenin kalıntılarını fotoğraflamıştım. Motorlar çıktıktan sonra zeytinleri ezen bu taşları motor gücü ile döndürmüşler. Datça\’da bu tür mengenlerden bazıları hala araç ve gereçleri ile duruyor, bu gibi yerler müze gibi kullanılıp turistlere gezdirilebilinir. Bazılarının içindeki araç gereçler sökülerek dekor olarak kullanılmış.
Zeytinler kırılıp ezildikten sonra elde edilen hamur kıl çuvallara doldurulur, çuvalların aralarına madeni plakalar koyulup üst üste sıralanır. Preste sıkılıp bir müddet beklenilince zeytinin yağı ve karasuyu çıkar. Bu ilk sıkım yağın asit oranı düşük ve lezzetlidir. Bu sıkım işlemi aynı çuvallarla bir kaç kez devam eder. Daha sonraki sıkımlarda ocaklarda kaynatılan kaynar sular torbaların üzerine dökülür, preste tutma işlemi de her seferinde daha uzun süre alır, bu ve diğer sebeplerle yağın asit oranı yükselir. Sıkım sonucu çıkan yağ ve sular içi su dolu bir havuzda toplanıyor, üste çıkan yağ özel kepçelerle alınıyor. Datça\’da günümüzde Buna benzer şekilde soğuk sıkım çalışan bir mengen var, kısa bir zaman sonra üretime başlayacaklar o zaman bu konuları dağa geniş bir şekilde işleyeceğim.
Günümüzde Datça yağhaneleri kontinü denen modern sistemlerle çalışmakta, bu sistemde daha kısa bir zamanda daha kaliteli ürün almak mümkün. Kontinü sitemde zeytin, yıkama, süzme, presleme, santrifüjleme dışında bir işleme tabi tutulmadan, yağdaki vitamin ve minarellere zarar vermeyecek ısılarda natürel zeytinyağı elde edilir. Bir çok üstün özelliği olan zeytinyağını üretirken bu özelliklerin korunmasına dikkat etmek gerekiyor. Şimdi sizlere Yazı Köyü Kooperatif Yağhanesinde gördüklerime göre bilgi vermeye çalışacağım.
Zeytinler dökme havuzuna boşaltıldıktan sonra taşıma bantları ile yıkama ünitesine gidiyorlar.
Bundan sonra herşey otomatik olarak makinalar vasıtasıyla el değmeden yapılıyor.
Çok iyi bi infermasyon. Elinize saglik Muzaffer Hoca.