Yapraklar
Yaşadıkları dereleri bu sık dallarıyla kapatıyorlar, zaman zaman geçilmez oluyor. Diğer türlere göre dal sayısı oldukça fazla ve dikenimsi kısımlar uzun. Dalların ( yaprak ) 30 – 40 cmlik kısmı dikenli oluyor, ondan sonra yaprakçıklar karşılıklı olarak yer alıyor.
Datça Hurmasını Bekleyen Tehlikeler
Datça her ne kadar Akdeniz iklimi gösteren bir bölge olsa da, denizlere açılan derin vadilerde kendine özgü bir iklimde yaşamını sürdüren Datça Hurması gittikçe artan sıcaklıklardan olumsuz etkilenebilir. Daha kurak bir iklime geçildiğinde neler olacağını bilemiyoruz. Gelecekte Datça hurmalarını bekleyen birçok tehlike var. Datça Hurmasını son zamanlarda tehdit eden Kırmızı palmiye böceği büyük sorun, bununla ilgili tam bir önlem alındığını göremiyorum. İnsanlar bu konuda bilinçli değil. Dışarıdan ithal edilen palmiyelerle ülkemize ve Datçamıza gelen Palmiye böceği, hızla yayılıyor. Ekim 2014 te Gebekum Koruma alanına yakın bir mevkide bu böceklerce yok edilmiş iki büyük palmiye gördüm ki çok yakınlarındaki bir palmiye ağacında da bu böcekleri yakalamaya yarıyan kapanlar vardı. Daha önceki yazılarımdan birinde bu kapanların çok dikkatli kullanılması gerektiğini yazmıştım, bölgedeki birçok böceği buraya çekebilir. Bunun aslında araştırılması gerekir, kapanlı ağacın iki tarafındaki palmiyelerin kurumasının bir açıklaması vardır.
Bu böceğin Datça’da ilk görüldüğü anlarda Muğla Üniversitesi Öğretim görevlilerinden Ziraat Mühendisi Memiş Kesdek bu böcekle ilgili araştırmalarından elde ettiği bazı bilgileri benimle paylaşmıştı, ki oldukça önemli detaylar içeriyordu. Doğru bir mücadele yapılmazsa bunun yayılmasını kolaylaştırmış oluruz demişti Memiş Hocam. Hocamın o zaman benimle paylaştıklarını ve yazımın bir kısmını tekrar veriyorum; Bu böceğin varlığını yokluğunu tesbit edebilmek için tuzaklar kullanılıyor, dışarıdan bakınca en tepedeki yapraklar sararıyor, yapraklar düşüyor ve tepelerde kellikler oluşuyor ama bu aşamalarda artık böcek ağacın gövdesinde tüneller açıp yayılmış oluyor ki bunla mücadelenin çok zor olduğunu uzmanlar da kabul ediyor. Larvalarını gövdeye bırakarak ağacın yumuşak dokusu ile besleniyor. Memiş Hocamın verdiği bilgiye göre palmiye ağaçlarının budanmasında zaman çok önemli, budamalar en erken 30 ekimden sonra olmalı, kırmızı palmiye böceği mayıs ayında çıkarak kasım ayına kadar aktif oluyor. Bu aktif olduğu aylarda budama yapılırsa kesik dallardan içeri giriyor. Aslında Mısır’da bunun düşmanı bir kertenkele varmış ama ithal palmiyelerle birlikte gelemediği için şu durumda doğada bu böceğin düşmanı da yok. Kırmızı Palmiye Böceğiyle mücadelede gövdede 15-40 cm de bir delikler açıp içeriye şırınga ile ilaçlar verilip delikler kapatılıyor, kökten yapılan ilaçlama ve tüm ağacın ilaçlanması gibi birkaç yöntem var, bu zararlıyla mücadelede kullanılan 4-5 çeşit ilaç varmış. Ziraat mühendisi arkadaşıma kurdun yayıldığı ağaçlar nasıl imha ediliyor diye sorduğumda bunun da kolay bir şey olmadığını gördüm. Ben yakıverirsin olur diye düşünürken, içlerindeki sıvı nedeniyle onun mümkün olmadığını, parçalara ayrılarak açılan çukura gömülüp üzerine kireç ve ilaç dökülerek gömüldüğünü öğrendim. Tam bizim ülkemize göre, umarım bu detaylar uygulanır. Memiş hocamın verdiği bilgiye göre Böceği tespit etmekte kullanılan tuzakların içinde dişi böceğe ait salgı olurmuş, çok uzaklardan böceği çekermiş, o yüzden bu tuzakları Datça Hurmalarının yakınına koymamalı diyor, en az 4-5 kilometre mesafe olmalı diye uyarıyor. Tuzaklar böceği öldürmek için değil varlığını tespit etmek için kullanılıyor.”
Kırmızı Palmiye Böceğinin yok ettiği üç palmiye, fotoğraf Kızlan arazilerinde kasım 2016 da çekildi.
Datça Hurmalarını bekleyen diğer bir tehlike, Artan turizm ilgisi ile hurma ağaçlarının bulunduğu ıssız koylarda zamanla yapılaşmalar olabilir. Alternatif turim arayışları ile buralara yapılacak hareketler de onlara zarar verebilir. Yangın’a karşı oldukça dayanıklı olmalarına karşın yine de onlar için büyük tehlike.
Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Muğla Özel Çevre Koruma Müdürlüğü tarafından Doğa Koruma Merkezi’ne 2008 yılında hazırlatılan raporda Datça Hurması ile ilgili geniş bilgiler var, onları bekleyen tehlikeler, ne gibi önlemler alınması gerektiği gibi konular ayrıntılı bir biçimde belirtiliyor. Raporu Hazırlayanlar
Atilla KÜÇÜKALA
Dr. Uğur ZEYDANLI
Doç. Dr. C. Can BİLGİN ‘e ve hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkürler.
Burada belirtildiği gibi Datça Hurmalarının bulunduğu bölgelerin koruma altına alınması, yapılaşmanın engellenmesi, Datça ve Marmaris çevresinde egzotik palmiye türlerinin dikiminin yasaklanması gibi önlemler gerekiyor, böyle kıymetli bir endemik türün vatanında her isteyen istediğini dikememeli.. Ki bu rapor çıktığında buralarda pamiye böceği varlığı bu denli yayılmamıştı, şimdi bu büyük bir tehlike olarak karşımızda. Datça merkezinde birçok palmiye ağacı bu böceklerin istilası sonucu kurudu, Yarımada’nın diğer taraflarında da bu görüntülere rastlıyorum. Kırmızı Palmiye böceği Aktur’a kadar yayılmış durumda, bu da Datça Hurmaları ile arada kısa bir mesafe kaldığınını göstermekte. Bir batı ülkesinde olsa bütün kurumlar el ele verip büyük bir mücadele başlatırlardı, çünkü bu mücadelede zaman önemli. Dışarıdan ithal edilen palmiyelerin dikilmesinin istenmemesinin bir nedeni de tozlanma sonucu Datça Hurma Ağaçlarının genetiğinin korunması açısından. Yine raporda, Küresel ısınma, yangın, turizm gibi tehditlere önlem olarak Datça Hurması tohumlarının toplanıp ilgili tohum bankalarında saklanması, sera ve fidanlıklarda çoğaltılması, civar yerleşim ve turizm tesislerinde Datça Hurması’nın dikilmesinin teşvik edilmesi isteniyor. Datça Hurması’nın önemi yöredeki insanlara ve kurumlara anlatılmalı, bu konuda bilinç oluşturulmalıdır deniliyor.
Datça Hurması’nın vatanına yaptığım yürüyüşlerin linkleri. Datça Hurması’nın en yoğun olarak bulunduğu vadiler.
Karaali Deresi Fantastik Bir doğa
https://www.datcadetay.com/eksera-deresi-1.html
Merhaba Muzaffer Bey,
Hurmalıbük’ü çok merak ediyorum. Soğuksu tarafında galiba Yürüyüş olarak çok mu zor büke gidilişi. Ne taraftan gidilir? Çoğu datçalı da burayı bilmiyor. Bir de Tekne ile mi gidilir? Teşekkürler
Datça hurmasının yaşadığı vadiler sarp vadilerdir. Yürüyerek gitmek için bu doğayı bilen, iyi yürüyüşçü olmak lazım, zaman zaman geçit vermeyen vadileri geçmeniz gerekiyor. Diğer taraftan deniz yoluyla gitmek daha kolay olur.
Hurmalıbük’e iki kez yürüdüm koya açılan iki vadiden, Hurmalıbük deresinin aktığı vadi, kısmen daha kolaydı, diğeri Karasüleyman deresinin aktığı vadi oldukça zor bir yürüyüş güzergahı. Buralar mart ve nisan aylarında daha güzel oluyor, dereler akıyor.
http://trekking.datcadetay.com/datca-yabanil-dogasinda.html
http://www.datcadetay.com/dogagezisi/datcahurmalibuk/datcahurmalibuk1.html
İlginç bir HURMA cinsi ve bir adı dada felliks olarak biliyorum.1986 Yılında Datça Ak Tur Sitesinde diktiğim 5-6 metreye kadar uzadı ve güzel bir görünümü var.Bu gün için Herhangi bir hastalık ve böceklenme görülmüyor (18 EYLÜL 2016) Sizden ricam Öğrenmek istediğim .Bu hurma ağacından gıda olarak yararlanması halinde bakımına daha da önem verilir. İlginize teşekkür ederim.
Diktiğiniz Datça Hurmasımıydı, Datça hurması ile diğer palmiyeler karıştırılıyor, aslında bariz farklar var bilenler için. Datça hurması’nın meyvası oldukça küçük, birkaç kez meyva zamanı gittim yenecek gibi değildi. o açıdan ekonomik bir değerinin olacağını sanmıyorum. Bunlar derin vadilerde kendi başlarına yaşamlarını sürüyorlarlar, bakım olayı yok, dikkat edilecek tek nokta turizmden, yapılaşmadan en önemlisi de son yıllarda Datça’da yaygın olan ve birçok ağacı kurutan palmiye böceğinden etkilenmemeleri, bu böcekler Aktur’da da tesbit edildi.Datça hurmasını diğer palmiyelerden ayıran en büyük özellik dibinden sürgünler vermesi, dalları yay şeklinde daha ince ve dikenli, mavimtrak renkte.
İyi günler. Üniversite öğrencisiyim ve bitirme çalışmamız için datça hurmasını kullanmak istiyoruz. Nerden tedarik edebiliriz bir bilginiz var mı acaba? Yardımcı olabilirseniz çok sevinirim.
Bu konuda bir bilgim yok maalesef resmi olarak bir çalışma görmedim, geçmiş yıllarda olurdu, Datça Orman İdaresi’ne sorabilirsiniz, çiçekçilerde rastlamadım, belediyeye de bir sorun derim .